Kinh tế học và bóng đá

Journal of Economic Psychology số tháng 4/2010 vừa ra hẳn một số chuyên đề về kinh tế và tâm lý học trong bóng đá. Đúng là bọn tư bản đang giãy chết không còn quan tâm gì đến khủng hoảng tài chính, lạm phát, thất nghiệp mà chỉ nhăm nhăm vô ba chủ đề tiểu tư sản ăn chơi này không.

Giáo sư đại học lãnh lương bằng tiền thuế của dân, ngân sách nghiên cứu cũng từ tiền thuế của dân, vậy mà còn biện luận kiểu như vầy nữa chớ: việc đưa yếu tố tâm lý và hành vi vào các mô hình kinh tế làm cho các mô hình phức tạp hơn rất nhiều, do đó phải dùng số liệu rất nhiều và tự nhiên trong bóng đá để kiểm định các mô hình, lý thuyết phức tạp này. Rồi còn viện dẫn "bóng đá là cuộc đời" để từ đó nói rằng nghiên cứu hành vi trong bóng đá cho phép nghiên cứu hành vi ngoài đời thực như sự phân biệt đối xử, ra quyết định dưới áp lực xã hội, phối hợp nhóm v.v. Các vị này mà sang Việt Nam thì chỉ có mà viết thư tự sự nức lòng trên báo thôi. Các vị nhớ nhé, qua Việt Nam phải làm nghiên cứu mô hình dự báo khủng hoảng kinh tế, mô hình tăng trưởng kinh tế Việt Nam hay những đề tài tầm cỡ như vậy nhé.

Một trong 2 vị giáo sư-lãnh-lương-bằng-tiền-thuế-của-dân, biên tập viên của loạt bài nghiên cứu này, lại là vị rất có tiếng trong giới kinh tế học hành vi, Matthias Sutter, có nhiều bài đăng trên American Economic Review, tờ tạp chí chuyên ngành kinh tế mà hễ có bài đăng trên đó thì cũng y như cầu thủ được chức vô địch World Cup vậy. Vậy mới thấy bọn giáo sư tư bản đang tự đào hố chôn mình thế nào. Sao không biên tập cho những sự kiện quan trọng như hội thảo này “Mô hình tăng trưởng kinh tế của Việt Nam: Thực trạng và lựa chọn cho giai đoạn 2011-2020”?

Bây giờ xem bọn tư bản giãy chết nghiên cứu cái gì.

Một bài thì về chuyện tổ chức sự kiện thể thao như Olympic, World cup, hay Seagames có đem lại hạnh phúc cho nhân dân không. Về mặt tài chính thì thường chẳng có lợi lộc gì, nhưng nếu dân mình hạnh phúc thì cũng nên làm. Vậy mà nó nghiên cứu xong dám kết luận là nói chung dân chẳng hạnh phúc gì hơn. Kết luận như vậy là trái với định hướng đăng cai tổ chức các sự kiện thể thao hoa hậu lớn của đảng và nhà nước rồi nhé.

Một bài thì kỳ cạy nghiên cứu xem trọng tài bị áp lực xã hội cũng như chuyện quốc tịch ảnh hưởng thế nào khi ra quyết định thổi tuýt tuýt. Kết quả là khi đám đông trên khán đài tạo áp lực lớn, xác suất rút thẻ vàng thẻ đỏ sai tăng hẳn. Rồi còn quốc tịch trọng tài, quốc tịch đội bóng, thành tích đội bóng cũng ảnh hưởng đến quyết định của trọng tài. Trọng tài từ những nước có nền bóng đá nhỏ thường thiên vị đội bóng chủ nhà. Cũng vấn đề này, một nghiên cứu khác chỉ ra rằng trọng tài thì sợ nhất là áp lực của số đông khán giả, từ đó dễ dẫn đến bắt sai. Thế đấy, các giáo sư ăn lương mấy ngàn ơ rô một tháng mà chỉ nghiên cứu ra kết quả có vậy, chứ ở Việt Nam ai cũng biết, đám đông khán giả thì nhằm nhò gì, quyết định của trọng tài còn bị ảnh hưởng bởi yếu tố khác mạnh hơn ấy nữa chứ.

Người ta còn nghiên cứu xem khoảng cách di chuyển từ nhà đến sân khách ảnh hưởng ra sao đến kết quả thi đấu. Khoảng cách càng lớn thì kết quả có vẻ càng tệ đi. Tác giả cho rằng nguyên nhân có thể là do yếu tố tâm lý chứ không phải do đội bóng có kinh nghiệm đi xa hay không. Các ông bầu rõ chưa, đội bóng đi xa thì nhớ mang theo bác sĩ tâm lý xịn nhé, không cần mang theo các loại quan chức để động viên tinh thần.

Có giáo sư còn nghiên cứu xem đội bóng gồm những cầu thủ trình độ đồng đều so với đội bóng có 1 số tài năng thì đội nào năng suất hơn. Kết quả nghiên cứu thống kê 1836 trận ở giải Bundesliga cho thấy đội có trình độ đồng đều có xác suất thắng cao hơn các đội đầu tư vào 1 hay 2 tài năng. Rõ nhé các ông bầu, thay vì mua 1 anh Lee Nguyễn thì đầu tư vào 3 - 4 anh Đực Anh Đực Em sẽ hiệu quả hơn.

Bản thân 2 giáo sư biên tập chuyên đề này cũng có bài nghiên cứu về màu áo của đội bóng có ảnh hưởng đến kết quả thi đấu không. Kết quả là chẳng có ảnh hưởng gì ráo. Thế nhé, đội tuyển Việt Nam có mặc áo trắng thì cũng không nâng xác suất thắng lên được bao nhiêu đâu nhé. Bác Hỷ nhà mình thì lại không dám thay áo của chính bác ấy nữa chứ, bác ấy có cái áo vest cứ mặc là thắng thì phải? Nhà mình thì cứ thay ghế là thắng.

Chuyên đề "kinh tế học và tâm lý học bóng đá" này minh họa cho tinh thần nghiên cứu khoa học trong kinh tế học: nghiên cứu một cách khoa học từng cái nhỏ, từng bộ phận. Mỗi nghiên cứu là một viên gạch, làm nền móng, và làm nên thành ngôi đền khoa học, mà trên đó cái nóc chính sách được chắc chắn vững chãi.

_______________________

Bạn nào muốn biết các giáo sư "đã làm điều đó như thế nào", nếu không download được bài nghiên cứu thì đánh dây thép cho tôi nhé, tôi sẽ gửi bài cho.